Voorbeelden van bollen die liever in de grond zitten dan erboven zijn sneeuwklokjes, lenteklokjes, tuincyclamen, narcissen, bosanemonen en hondstand. Hondstand is de Nederlandse naam voor Erythronium.
De bloem van de hondstand lijkt op die van een lelie met teruggeslagen bloemblaadjes, waardoor stampers en meeldraden een flink stuk buiten de bloem uitsteken. Maar een hondstand is veel kleiner dan een lelie; de meeste soorten worden niet hoger dan 30 cm. Het blad van een Erythronium is vaak mooi gevlekt of gemarmerd, in crèmewit of in leverkleur, maar noch in de bloem, noch in het blad is iets te vinden wat de naam van de plant zou kunnen verklaren. Het raadsel wordt pas opgelost als je bol van de plant bekijkt: die is gekromd als de hoektand van een hond, hoewel je om dat te zien wel wat fantasie nodig hebt.
De Europese hondstand, Erythronium dens-canis, is een bosplant die in april en mei bloeit onder bladverliezende bomen en struiken. Dan schijnt daar nog de zon. Later, als het blad aan de bomen komt heerst er schaduw en koelte tot november, totdat het blad weer van de bomen valt. Omdat het onder bomen en struiken na begin mei donker wordt kent de bosplantenwereld in de vroege lente een ware bloeiexplosie. Daarna is het gedaan.
Hondstand is geen goedkoop bolgewas. De minst dure soort groeit in het wild het dichtst bij huis: het is de uit de Alpen afkomstige Erythronium dens-canis, een lage plant met lila bloemen en blad met een mooi patroon van chocoladekleurige vlekken. Er bestaan verscheidene cultivars, zoals ‘Lilac Wonder’ en ‘Purple King’ Het verschil zit hem vooral in de grootte van de bloem en de schakering van lilaroze. ‘Snowflake’ is wit. Maar Erythronium dens-canis is geen gemakkelijke plant. Je zou het niet verwachten maar Erythronium revolutum, een soort uit Noord Amerika, doet het in onze poldertuin vaak beter dan onze eigen Europese soort. Erythronium revolutum heeft roze bloemen met een klein geel hart. De bladeren vertonen een verbazend zigzagpatroon, in paarsbruin en lichtgroen. Deze soort wordt ongeveer 20 cm hoog. De meeste soorten hondstand komen uit Noord Amerika.
Drie bekende namen in dit verband zijn ‘Kondo’, ‘Pagoda’ en ‘White Beauty’.
Erythronium White Beauty
‘Kondo’ en ‘Pagoda’ zijn selecties uit de geelbloeiende Erythronium tuolumnense, een forse plant met meerdere bloemen aan één stengel. De bloemen van ‘Kondo’ zijn mogelijk iets bleker geel dan die van de wilde soort. Het blad van deze planten is groot en en groen, of crèmewit gemarmerd in het geval van ‘White Beauty’, een variëteit met grote crèmekleurige bloemen met een klein lichtgeel hart. Deze plant lijkt verwant te zijn aan weer een andere Noordamerikaanse soort: Erythronium oregonum.
Erythronium Oregonum
Van alle verkrijgbare hondstanden zijn ‘Kondo’, ‘Pagoda’ en ‘White Beauty’ de gemakkelijkste in de tuin; in een paar jaar groeit één bol uit tot een flinke pol. Alle hondstanden houden van humusrijke bosgrond, en van een koele standplaats die ‘s zomers wel droog mag zijn, maar nooit warm.
Bosgrond is niet in tuincentra te koop. Maar wie onder bomen en struiken het afgevallen blad laat liggen krijgt na verloop van tijd vanzelf bladaarde.
Tegenwoordig worden steeds meer bloembollen in potjes verkocht. Dat maakt ze een stuk duurder dan wanneer je ze in een zakje koopt, maar een Erythronium in een potje is zijn geld waard: je bent er in ieder geval van overtuigd dat de plant aanslaat als je hem in de groei koopt. Als je hem nu plant kun je er volgende maand al van genieten.