Misschien zou het beter zijn om uien in te delen in commercieel geteelde uien, zoals prei, uien en sjalotten, en uien die je plant om naar te kijken. Over de commerciële uien heb ik niet veel te melden, behalve dan dat er veel fipronil bij te pas komt, een stofje dat voor ophef zorgt als het in de kippenschuur belandt, maar dat in de uienteelt gewoon is toegestaan. Een ui is geen ei.
Sieruien kun je nu planten. Prijzen variëren van € 10,- per 100 voor de goedkoopste (Allium neapolitanum) tot € 3,50 per stuk voor de meest exclusieve soorten, zoals bijvoorbeeld Allium sikkimense. De eerste komt uit Europa en wordt al eeuwenlang geteeld; de tweede komt uit de Himalaya en is niet lang geleden in cultuur gebracht. Vandaar het verschil in prijs.
Tot zo’n 25 jaar geleden was de sierui een wat suffig bolgewas, maar sinds die tijd heeft de plant de wind mee. Ondanks het uienluchtje maakte de sierui carrière als snijbloem en ook in de tuin wordt de bol steeds meer toegepast. Inmiddels is de combinatie van paarse sierui en blauwbladige hosta een cliché. En ook met een tunnel van goudenregen met een onderbeplanting van violette sieruien ben je al lang niet meer origineel.
Allium Christophii
Het kleurenpalet van de sierui is beperkt; het varieert van wit en roze tot lila, paars en wijnrood, met een enkele uitschieter naar geel of blauw. De grondtoon is paars, zoals bijvoorbeeld in de 80 cm hoge Allium afflatunense ‘Purple Sensation’, een ui waarvan ook de zaadhoofden decoratief zijn.
Je hebt lage sieruitjes, zoals de bovengenoemde witbloeiende Allium neapolitanum (soms ook bruidsuitje genoemd – klinkt leuk op zijn Haags), maar ook reuzen als de paarse Allium giganteum die bijna twee meter hoog wordt.
Je kunt sieruien goed combineren met vaste planten en het grootste voordeel is dat je er geen ruimte voor hoeft te reserveren. Je tilt eenvoudigweg een plag vaste plant op met een tuinvork, plant de uien, en laat het zaakje weer zakken. De ui zal met gemak dwars door de vaste plant naar boven groeien. Zo kun je allerlei leuke combinaties bedenken: paarse tijm met gele Allium moly; grijsbladige hemelsleutel met wijnrode Allium atropurpureum; nu ja, het aantal mogelijkheden is eindeloos, te meer daar er meer dan 100 verschillende sieruien verkrijgbaar zijn.
Natuurlijk is er wel één ding dat je bij het combineren in de gaten moet houden: de sierui die je onder een vaste plant zet moet hoger worden dan die vaste plant zelf. Anders zie je niks. Soms doet een sierui het beter dab verwacht. Vooral Allium christophii – mooi als hij door sedums groeit – wil zich nogal eens uitzaaien, zodanig dat oprooien en weggeven van overtollige bollen de beste oplossing wordt.